QUAN NIỆM VÀ TUYÊN NGÔN NGHỆ THUẬT: TỪ PLATO TỚI PICASSO (kì 1)
VỀ NGHỆ THUẬT
TỪ PLATO TỚI PICASSO
CHÂM NGÔN VÀ NHẬN XÉT
Biên soạn với đóng góp do A. E. Gallatin
Nxb George Wittenborn
New York
Bản đầu tiên 1944
In lại 1963 do Speed-o-Lite Offset Co.
New York 11, New York
Inlaij 1970 do Morgan Press, Inc.
400 Warburton Avenue
Hasting-on-Hudson, New York 10706
Bản quyền 1963 do George Wittenborn, Inc.
Hình vẽ ngoài bìa do Picasso
Các hình vẽ trong văn bản do Matisse và Picasso
MỤC LỤC
Kinh điển
Hoạ sĩ
Tác gia
Tạp lục
Không gì đem lại cho một tác gia nhiều lạc thú như là thấy tác phẩm của mình được kính cẩn trích dẫn bởi các tác gia thông bác khác.
Benjamin Franklin
(Pennsylvania Almanack)
KINH ĐIỂN
Nghệ thuật thì yếu ớt hơn sự thiết yếu rất nhiều
AESCHYLUS
Kẻ nào trong các Thần linh dạy nghề hoạ
Là đã đặt trên loài người lời nguyền lớn nhất.
ANTIPHANES
Nghệ thuật là đối thủ của tự nhiên.
APULEIUS
Nghệ thuật là một loại hình cao hơn về tri thức so với kinh nghiệm.
ARISTOTLE
Sáng tạo nghệ thuật khởi nguồn từ xung động hình thành và sự khát khao biểu lộ cảm xúc… Mục đích của nghệ thuật là đại diện không phải vẻ bề ngoài của sự vật mà là cái tạo nghĩa bên trong của chúng; vì điều này mới là thực tại chân chính chứ không phải kiểu cách và chi tiết bề ngoài.
ARISTOTLE
Cùng đích chung của nghệ thuật là cái thiện của con người.
ARISTOTLE
Không có tự nhiên nào kém cỏi so với nghệ thuật, vì mọi nghệ thuật bắt chước bản tính của sự vật.
MARCUS AURELIUS
Tôi phải thú nhận, mắt tôi và lòng tôi
Vui với nghệ thuật hơn với tự nhiên.
CATULLUS
Có một nghệ thuật về sự dường như là vô nghệ thuật.
CICERO
Không có nghệ thuật nào mà một người thầy có thể trao truyền mọi khả tính của nó.
CICERO
Danh tiếng là bà mụ cho mọi nghệ thuật.
CICERO
Nghệ thuật sinh ra từ sự quan sát và học hỏi tự nhiên.
CICERO
Các nghệ thuật, trong sự phát triển cao cả của chúng, giống như các cây, làm ta vui vì độ cao mà chúng đã đạt được, trong khi ta không hề chú ý tới rễ và thân của chúng; ấy thế mà, không có rễ và thân, cây không thể tồn tại.
CICERO
Hoạ sĩ và nhà thơ cùng có quyền phóng túng đối với mọi thứ.
HORACE
Một bức tranh là một bài thơ không lời.
HORACE
Có sự khác biệt giữa sản phẩm của một nghệ sĩ và một nghệ nhân: một nghệ sĩ sản sinh cái tự thân thấy là tốt, nghệ nhân sản sinh cái có lời. Pheidias, chẳng hạn, hoàn tất tác phẩm của mình hết sức cẩn thận, mặc dù ông không bán nó.
HORACE
Tôi chỉ cảm thấy, nhưng thiếu năng lực để vẽ.
JUVENAL
Bạn thấy lũ cá chạm trổ tinh tế do nghệ thuật của Pheidias chưa?
Thêm nước vào, chúng sẽ lội.
MARTIAL
Sự bảo toàn của đời sống nằm ở trong nghệ thuật.
MENANDER
Nghệ thuật là nơi ẩn trú của con người khỏi nghịch cảnh.
MENANDER
Không gì hữu ích cho con người hơn là những nghệ thuật không có dụng ích gì cả.
OVID
Hoặc là Zeus xuống trần gian để phô hình dạng
Cho ngươi,
Pheidias, hoặc ngươi đã đi lên trời để thấy
Thần linh.
PHILIPPUS
Nghệ thuật không có cùng đích nào ngoài sự hoàn hảo của chính nó.
PLATO
Chúng ta không thể ban cái tên nghệ thuật cho bất cứ thứ gì thiếu lí tính.
PLATO
Về cái đẹp của hình dạng tôi không muốn nói, như hầu hết người ta giả thiết, cái đẹp của các sinh vật hoặc của các bức tranh, nhưng để làm rõ hơn quan điểm của tôi, tôi muốn nói những đường thẳng và những vòng tròn, và những hình dáng, trên mặt phẳng hoặc không gian, tạo ra từ chúng bằng khoan, thước củ vẽ góc vuông, và thước quy vẽ vòng tròn. Những cái này không đẹp một cách tương đối, như những vật khác, mà đẹp vĩnh hằng và tuyệt đối.
PLATO
Nếu số học, đo lường, và sự cân nhắc các vật, bị lấy khỏi bất cứ nghệ thuật nào, cái còn lại chẳng được bao nhiêu.
PLATO
Hội hoạ là thơ im lặng.
PLUTARCH
Sự hoàn hảo của nghệ thuật là che phủ nghệ thuật.
QUINTILIAN
Người có học hiểu lí thuyết về nghệ thuật, người không học hiểu lạc thú của nó.
QUINTILIAN
Nghệ thuật là tôi tớ của đời sống; minh triết là chủ nhân của nó.
SENECA
Chất liệu tốt thường bị bỏ ngơ vì thiếu một nghệ sĩ.
SENECA
Nghệ thuật chỉ là sự bắt chước tự nhiên.
SENECA
Không phải tự nhiên, mà là nghệ thuật, mới khiến cho kẻ lên đồng cuồng nhiệt, trộn cái điên với đá.
SILENTIARIUS
Tranh là thơ im lặng, và thơ là tranh được phú bẩm tiếng nói.
SIMONIDES
Một người theo đuổi nhiều nghệ thuật không thể nào làm mọi thứ cho tốt.
XENOPHON
HOẠ SĨ
Nghệ thuật là một trái cây mọc ra từ con người, giống như trái từ cây ra, giống như đứa con từ người mẹ ra. Trong khi trái của cây mang lấy những mô thức độc lập và chẳng bao giờ cố giống một quả bóng hoặc một chủ tịch trong bản tranh cắt, trái nghệ thuật của con người bày ra phần lớn một tham vọng lố bịch muốn bắt chước vẻ ngoài của các vật khác. Tôi thích thiên nhiên nhưng không ưa những thứ thay thế cho nó. Nghệ thuật ảo giác là một thứ thay thế cho thiên nhiên.
JEAN ARP
Bàn về George Sand, vân vân: Nói cho cùng, các Thần nghệ thuật đều là đàn bà, và bạn phải là một người đàn ông mới sở hữu họ thích đáng được.
AUBREY BEARDSLEY
Corot là địch thủ duy nhất của Claude, nhưng ông không che khuất hoặc choán chỗ của vị thầy đi trước được. Một bức hoạ của Corot giống như một bài thơ trữ tình tuyệt diệu, đầy tình ái và sự thật; trong khi một bức của Claude gợi đến một thi khúc điền viên cao quý nào đó rực ánh tư tưởng lắng đọng phong phú.
AUBREY BEARDSLEY
[Về bích chương]: Người dán truyền đơn và người đeo bảng quảng cáo cả trước lẫn sau nhìn chủ đề như thế nào là điều tôi còn chưa học tới. Ít nhất người trước không phải là sự thay thế tồi tệ cho một uỷ ban treo cổ, và quần áo của người thứ nhì thì làm bạn tốt hơn là ảnh của kẻ nào khác, và ít che lấp hơn là nền bằng giấy màu lam có đóng dấu. Vậy thì, hạnh phúc là những nghệ sĩ nào thoát khỏi được như vậy sự bất công của các ban thẩm định và sự xào xáo của đám con buôn.
AUBREY BEARDSLEY
Bức hí hoạ hoàn hảo nhất là bức mà trên một bề mặt nhỏ, với phương tiện đơn giản nhất, cường điệu một cách chính xác nhất, tới cao độ nhất những đặc dị của một con người, vào khoảnh khắc đặc trưng nhất của y, trong cung cách đẹp nhất.
MAX BEERBOHM
Lí luận thì có ăn thua gì với nghệ thuật hội hoạ? … Tổng quát hoá là làm một đứa khờ.
WILLIAM BLAKE
Nọc độc của Ong Mật
Là sự Ghen tuông của Nghệ sĩ.
WILLIAM BLAKE
Một kẻ ngốc không nhìn thấy cùng một cây mà một người khôn ngoan thấy.
WILLIAM BLAKE
Chẳng ai ngoài lũ mít đặc mới chép lại nhau.
WILLIAM BLAKE
Mọi mô thức đều hoàn hảo trong tâm trí của nhà thơ, nhưng những cái này không rút ra hoặc hoà trộn từ tự nhiên, chúng là từ tưởng tượng.
WILLIAM BLAKE
Bạn không thể nào phát minh hội hoạ toàn bằng chính mình.
PIERRE BONNARD
Tôi luôn luôn làm việc trên những bức hoạ sảy non. Chúng đặt ra những vấn đề lí thú. Thất bại là tốt.
PIERRE BONNARD
Matisse biết ông ta đang đi đâu, nhưng tôi chẳng bao giờ biết được tôi sẽ đặt chân ở đâu. Tôi khởi sự một thứ gì đó, thay đổi nó hết lần này đến lần khác, và thường quay trở lại ngay giải pháp đầu tiên của mình. Nhưng với nhát cọ đầu tiên Matisse đã đúng đường.
PIERRE BONNARD
Khi chúng ta không còn là trẻ thơ nữa, lúc ấy chúng ta chết rồi.
CONSTANTIN BRANCUSI
Đàn ông khoả thân về mặt làm tượng không đẹp bằng lũ cóc.
CONSTANTIN BRANCUSI
Cái đẹp là công lí tuyệt đối.
CONSTANTIN BRANCUSI
Các lí thuyết là những dạng thức không có giá trị. Chính hành động mới đáng kể.
CONSTANTIN BRANCUSI
Tính cao quý phát sinh từ sự tiết chế cảm xúc.
GEORGES BRAQUE
Trong nghệ thuật, sự tiến bộ không nằm trong một sự khuếch trương mà trong sự hiểu biết về các hạn chế. Những hạn chế của một phương pháp làm ổn cố phong cách của nó, phát sinh một mô thức mới và dẫn tới sáng tạo.
GEORGES BRAQUE
Các giác quan bóp méo; chỉ riêng trí tuệ là một sức mạnh hình thành, một sức mạnh kiến tạo.
GEORGES BRAQUE
Tái tạo tính tròn và tính chắc của một trái táo đỏ thì chẳng khác lắm với việc làm mô hình một cái đầu.
EMILE CARLSEN
Thị hiếu là phán quan tốt nhất. Nó hiếm hoi. Nghệ sĩ chỉ có thể mời gọi tới một số người cực kì giới hạn.
PAUL CÉZANNE
Các viện, các hưu bổng, và danh dự chỉ nhằm cho lũ khờ, lừa đảo, và tôi tớ. Chớ làm một kẻ phê bình nghệ thuật, hãy vẽ đi.
PAUL CÉZANNE
Nghệ thuật là hoà điệu song song với hoà điệu của tự nhiên.
PAUL CÉZANNE
Thiết kế và màu sắc không hề tách bạch nhau. Tương phản và tương quan về sắc độ – bí quyết của thiết kế và mô hình là ở đó.
PAUL CÉZANNE
Bảo tàng Louvre là cuốn sách trong đó chúng ta học cách đọc.
PAUL CÉZANNE
Tôi ao ước làm lại Poussin theo tự nhiên.
PAUL CÉZANNE
Nói về nghệ thuật thì hầu hết là vô bổ. Công khó nó đem lại tiến bộ trong nghiệp riêng của một người là bù lỗ đầy đủ cho sự thiếu cảm thông về phần lũ ngốc.
PAUL CÉZANNE
Xin để tôi lặp lại điều tôi đã bảo các bạn ở đây: các bạn tất cả phải thấy trong tự nhiên hình trụ, hình cầu, hình nón, tất cả đặt trong viễn cảnh, sao cho mọi khía cạnh của một vật thể, của một mặt phẳng, rút về một điểm trung tâm.
PAUL CÉZANNE
Ai đã bảo bạn rằng người ta vẽ bằng các màu sắc? Người ta sử dụng các màu sắc, nhưng người ta vẽ với các cảm xúc.
J. B. S. CHARDIN
Một công trình Gothic mới thì trong thực tế còn ít phi lí hơn một phế tích mới.
JOHN CONSTABLE
Nghệ thuật này đã bị gọi là trừu tượng… Nghệ thuật này là cụ thể.
LE CORBUSIER
Tôi hi vọng với tất cả trái tim tôi rằng hội hoạ cũng có ở Cõi Trời.
J. B. V. COROT (lúc lâm chung)
Bàn về Leonardo [da Vinci]: đây là người sáng tạo của phong cảnh hiện đại!
J. B. V. COROT
Tạ ơn Thượng đế, tôi cũng là một hoạ sĩ!
A. A. DA CORREGGIO
Nói khác với cả và thế giới – đó là quý tộc.
GUSTAVE COURBET
“Bạn có thán phục các tranh của Carrière không?”một người bạn hỏi Degas thế, ông này đáp lời: “Tôi nghĩ rất là thô thiển nếu hút thuốc trong một phòng bệnh.”
H. G. E. DEGAS
Degas có mặt trong cuộc bán đấu giá Rouart, khi một trong những bức tranh của ông kiếm được $100000. Một nhà báo hỏi rằng ông cảm thấy ra sao về điều này, ông trả lời: “Hệt như một con ngựa vừa thắng cuộc đua cảm thấy khi chiếc cúp đẹp được trao cho tên nài.”
H. G. E. DEGAS
Bà H. O. Havemeyer từ lâu đã cố gây cho ông H. C. Frick quan tâm tới các hoạ sĩ phái Ấn tượng người Pháp nhưng chẳng thành công. Ông Frick bảo bà rằng ông không thèm mua một bức tranh dưới giá $100000. Sau cuộc bán tranh Rouart, ở đó một bức Degas mang lại số tiền này, bà bảo ông rằng bây giờ ông có thể trả số lượng này.
H. G. E. DEGAS
Degas có lần nhận xét rằng Whistler là một hoạ sĩ, nhưng ông ấy không xử sự như một hoạ sĩ.
H. G. E. DEGAS
Người Pháp chỉ giỏi về những điều được nói ra hoặc được đọc. Họ chẳng bao giờ có thị hiếu cả trong âm nhạc lẫn hội hoạ.
EUGENE DELACROIX
Hội hoạ là cái nghề lâu nhất để học và khó nhất. Nó đòi hỏi sự bác học như của một nhà soạn nhạc, nhưng nó cũng đòi hỏi sự trình diễn như một tay chơi đàn violin.
EUGENE DELACROIX
Người ta cần thấy một hoạ sĩ ở chính nơi của y mới có được một ý tưởng về sở trường của y.
EUGENE DELACROIX
Viết những chuyên luận về nghệ thuật như tay nhà nghề, phân tích, xử lí theo phương pháp, tổng luận, tạo những hệ thống giáo huấn trịch thượng – tất cả điều này là sai lầm, mất thì giờ, một ý tưởng sai lầm và vô ích.
EUGENE DELACROIX
Một nghệ sĩ phải ép tự nhiên đi qua trí khôn và trái tim mình.
PAUL DELAROCHE
Sự độc đáo là huyền thoại trong hội hoạ… Một hoạ sĩ luôn luôn chịu ảnh hưởng. Nếu là kẻ đi theo thì y bắt chước; nếu là kẻ canh tân y vẫn bắt chước với các biến cải, bằng không thì y đi ngược với bất kể thứ gì ám ảnh y.
ROGER DE LA PRESNAYE
Bí quyết của vẽ đẹp là thể hiện được cái vô hình.
EUGENE PROMENTIN
Nằm trên giường lúc lâm chung Gainsborough thì thào với Reynolds: “Chúng ta tất cả đang đi về Cõi trời, và Van Dyke có trong bọn.”
THOMAS GAINSBOROUGH
Gainsborough, trong khi vẽ bà Siddons, la lên: “Chết tiệt cái mũi bà, thưa bà, nó cứ dài mãi chẳng cùng!”
THOMAS GAINSBOROUGH
Biết cách vẽ không phải là vẽ giỏi.
PAUL GAUGUIN
Một hoạ sĩ hoặc là kẻ đạo văn hoặc một người cách mạng.
PAUL GAUGUIN
Không gì giống một sự nguệch ngoạc cho bằng một kiệt tác.
PAUL GAUGUIN
Trong nghệ thuật, mọi phương tiện đều tốt; tự nhiên có thể bị vi phạm hoặc đưa đến một cái đẹp vĩnh hằng, bằng một sự biến hình (deformation) thanh cao.
PAUL GAUGUIN
Kẻ Thanh giáo (Puritan) rút phép thông công âm nhạc và nghệ thuật.
ALFRED GILBERT
Học quá khứ; sống trong hiện tại; làm việc cho tương lai.
ALFRED GILBERT
Dửng dưng một cách vô vọng, nếu không triệt để đối địch, là tinh thần thực tế của người Anh đối với nghệ thuật.
ALFRED GILBERT
Trong một tác phẩm nghệ thuật chỉ riêng cái thần khí mới nên hiển hiện. Khía cạnh vật thể được che giấu và huyền bí, và chúng ta phải phấn đấu mới tìm thấy nó.
ALBERT GLEIZES
Như bạn biết, biểu tượng của Thánh Luca, thánh bảo trợ của các hoạ sĩ, là một con bò. Vậy nên người ta phải kiên nhẫn như một con bò nếu muốn làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật.
VINCENT VAN GOGH
Trong tự nhiên màu sắc không tồn tại chẳng khác nào đường nét, – chỉ có ánh sáng và bóng rợp. Hãy cho tôi một miếng than củi, tôi sẽ vẽ bức chân dung cho bạn.
GOYA Y LUCIENTES
Hãy ngắm những bức chân dung mà Goya đã vẽ về hoàng gia Tây ban nha, chúng chân thực một cách tàn nhẫn quá, người ta ngỡ rằng nhà Vua và Hoàng hậu hẳn phải tới ngồi để cho vẽ trễ tràng, và tự ý phẩm bình trong khi ngồi làm kiểu.
GOYA Y LUCIENTES
Chỉ có những phương tiện theo đó một hoạ sĩ xây dựng, xây dựng và kiến thiết, trong cùng cái nghĩa với một nhà kiến trúc và một nhà xây dựng xây dựng và kiến thiết một căn nhà, mới là những thành tố của việc dựng tranh vốn đã tồn tại và có thể tồn tại.
JUAN GRIS
Cá tính của Cézanne, một nhà kiến trúc màu sắc vĩ đại, phù hợp hoàn hảo với thời kì ông sống. Những bức tranh của ông không thể nói là đã phát khởi, hoặc trước hoặc sau thời điểm của ông.
JUAN GRIS
Một nhà kiến thiết và hoạ sĩ rất khéo về các bề mặt, Henri Rousseau, là một kẻ sẽ không tác động đến sự tiến hoá của nghệ thuật; chẳng có tầm quan trọng tiến hoá gì. Các tranh của ông không cố định thời kì của ông một cách chính xác. Nó có thể được coi hoặc trước hoặc sau đó.
JUAN GRIS
Một bức tranh không miêu tả vật thể nào thì, theo ý tôi, luôn luôn là một sự học hỏi về kĩ thuật chưa hoàn tất. Bởi ranh giới riêng của nó là một vật thể.
JUAN GRIS
Paul Klee dường như vận dụng các màu sắc và các giấc mơ như thể cả hai thứ đó đều từ một hộp đồ chơi của trẻ em thoát ra. Ông chơi và mơ với bất cứ thứ gì ông tìm thấy.
JEAN HELION
Miró, thi sĩ giống như Klee, làm sinh động mọi loại chấm màu và chuyển hình thành chấm mọi loại động vật chiến đấu, ôm nhau, và kết hợp dưới một tấm màn, kéo ra đúng lúc tốt lành, một tấm màn chói sáng. Đôi khi ông nắm bắt được những màu sắc và những đường nét vô danh và lay động chúng, như các cái chuông, như lũ chim trong lồng, và như những đám mây trong dông tố.
JEAN HELION
Tôi thường tìm ra rằng những người từng ít học hội hoạ nhất là những vị phán quan tốt nhất về nó.
WILLIAM HOGARTH
Những tranh khác chúng ta nhìn thấy, những tranh của Hogarth chúng ta đọc được.
WILLIAM HOGARTH
Hokusai nhận xét rằng ở tuổi bảy mươi ông ắt sẽ biết chút gì đó về nghệ thuật, nhưng ở tuổi chín mươi ắt ông sẽ có thể giản lược đời sống thành một đường đơn độc. Người ta nghĩ đến Mondrian. Nhưng ai đó đã hỏi, tìm đâu ra lớp quan chúng của ông bây giờ?
HOKUSAI
Sứ mạng của nghệ thuật là trình hiện tự nhiên, không phải bắt chước bà.
W. M. HUNT
Hiếm khi có bất cứ thứ gì vĩ đại được làm trong thế giới, ngoại trừ qua thần tính và sự vững chắc của một con người đơn độc phấn đấu chống những thành kiến của đám đông.
J. A. D. INGRES
Màu sắc làm thăng tiến tranh vẽ; nhưng nàng chỉ là thị tì, bởi vì tất cả những gì nàng làm chỉ là khiến cho sự hoàn hảo của nghệ thuật càng thêm hấp dẫn.
J. A. D. INGRES
Ingres, kẻ luôn luôn tấn công Corot, thú nhận rằng “Tay quái quỷ này xoay xở để đưa một cái gì vào trong những hình tượng của y mà tất cả những chuyên gia chẳng hề bao giờ đặt được trong những hình tượng của họ.”
J. A. D. INGRES
Nghệ thuật là một yếu tính tinh tế như nhân tính của Thượng đế và giống nó, là nhân vị chỉ để thương yêu, một kẻ xa lạ với những ai có đầu óc trần tục, một huyền thoại đối với lí trí đơn thuần.
GEORGE INNESS
Chỉ có Thượng đế toàn năng mới tạo ra các hoạ sĩ.
SIR GODFREY KNELLER
Nhà nghệ sĩ tới từ châu Âu [để đến Hoa kì] lập tức nhận biết cái sức mạnh nguyên sơ ấy, nó ban cho y sự nhập thần và sự nảy nở… Y trở nên nhận thức được rằng vùng đất màu mỡ nhất cho sự tồn tục của nghệ thuật – là ở đây.
GASTON LACHAISE
Trong sự tìm kiếm của tôi về quang huy và cường độ tôi đã sử dụng cỗ máy như những nghệ sĩ khác ngẫu nhiên đã dùng hình dáng khoả thân hoặc các tĩnh vật…. Tôi chẳng bao giờ làm trò bản thân bằng cách sao chép một cỗ máy.
FERNAND LÉGER
Màu sắc ban cho niềm vui, nó cũng có thể đưa một người đến điên rồ. Nó có thể chữa lành, trong nhà thương đa sắc. Nó là một chất liệu ghê gớm, cũng thiết yếu cho đời sống như nước và lửa.
FERNAND LÉGER
Người nghệ sĩ chỉ có thể tiếp tục con đường định mạng của chính mình. Định mạng của y là sự cô đơn trọn vẹn. Trải nghiệm bi thương này được biết cho tất cả những ai bị kết án phải phát minh, phải sáng tạo, phải kiến thiết.
FERNAND LÉGER
Không có ai là nghiệp dư, chỉ có những kẻ vẽ tranh tồi.
EDOUARD MANET
Nói về bức tranh chiến trận của Meissonier tựa đề là “Friedland 1807,” Manet nhận xét rằng mọi vật trong tranh đều là thép trừ, các bộ áo giáp.
EDOUARD MANET
Sự bất tử trong nghệ thuật là thất sủng.
E. F. T. MARINETTI
Nghệ thuật xuất hiện như thứ trang trí bất diệt nhất của một nền văn minh thực sự cao cấp phải sở hữu, vì vậy ngay cả những quốc gia tưởng chừng như chẳng có nhu cầu thực sự nào về nó cũng làm hết sức để vun bồi báu vật ấy để chứng tỏ rằng họ thực sự có văn minh.
JACQUES MAUNY
Mọi bộ sưu tập lớn, như của Lacaze, Bonnat, Moreau-Nelaton, Caillebot, de Camando, Doucet, Schtoukine, và von Tschudi, chẳng hạn, được tạo dựng bởi một người. Trong khi các viện bảo tàng thường xuất hiện như những kho chứa, trong đó những vật liệu kì quái nhất được thu thập, những bức tranh dường như chỉ mang toàn bộ sáng nghĩa trong những tuyển tập như được nêu trên, trong đó mọi món đều liên hệ mật thiết với các món khác bằng thị hiếu say mê của nhà sưu tập.
JACQUES MAUNY
Tôi hẳn muốn nắm bắt lại được cái tươi tắn của thị kiến đặc trưng cho tuổi trẻ tuyệt vời, khi toàn thế gian là mới mẻ với nó.
HENRI MATISSE
Tôi chẳng hề bao giờ né tránh ảnh hưởng của những người khác.
HENRI MATISSE
Tranh vẽ giỏi là một âm nhạc và một giai điệu mà chỉ có trí tuệ mới thưởng thức được, và cũng phải bằng khó khăn.
MICHELANGELO
Tác phẩm nghệ thuật chân chính chỉ là bóng chiếu rọi của sự hoàn hảo thần linh.
MICHELANGELO
Nghệ thuật là một thứ ghen tuông; nó đòi hỏi toàn bộ và trọn vẹn sự vật.
MICHELANGELO
Đá chưa xẻ và lạnh tanh
Thành một khuôn sống động,
Cẩm thạch càng tiêu hao
Pho tượng càng tăng trưởng.
MICHELANGELO
Một pho tượng tốt có thể lăn xuống đồi mà không tổn hại.
MICHELANGELO
Hai bậc thầy cổ xưa vĩ đại nhất là thời gian và keo dính.
J. E. MILLAIS
Chính trong sự xử lí cái thông thường bằng tình tự của cái cao cả ban cho nghệ thuật quyền năng đích thực của nó.
J. F. MILLET
Bằng một nghệ thuật tạo hình thuần tuý chúng tôi muốn nói một nghệ thuật tạo hình căn cứ trên những mối tương quan, và những mối tương quan ấy thuần bằng đường nét và màu sắc – tức là nói rằng những thứ như thế không bị phán quyết bằng những mô thức độc đoán. Những cái sau này gây chướng ngại cho sự biểu hiện tạo hình thuần tuý bằng cách cưỡng ép lên nó tính chất biểu hiện văn học mô tả của chúng.
PIET MONDRIAN
Tầm quan trọng của tự nhiên trong chính tự thân là gì? Tự nhiên chỉ là một cơ duyên cho nhà nghệ sĩ tự bộc lộ. Nghệ thuật là sự đeo đuổi mãnh liệt của sự biểu hiện tình tự bên trong riêng qua phương tiện tạo hình.
GUSTAVE MOREAU
Có thể cho rằng không hoạ sĩ nào trước Mondrian đã từng để mọi phần trong tấm bố an tĩnh hoà hài đến như vậy.
GEORGE L. K. MORRIS
Nghệ thuật giống thần linh hơn là khoa học. Khoa học khám phá, nghệ thuật sáng tạo.
JOHN OPIE
Khi được hỏi ông hoà màu sắc của mình với cái gì, John Opie trả lời: “Thưa ngài, tôi hoà chúng bằng óc tôi.”
JOHN OPIE
Nghệ thuật là sự chứng minh rằng cái bình thường là phi thường.
AMEDEE OZENFANT
Nào, có phải các bạn nghĩ rằng tôi điên không, mọi người? Nếu tôi điên, hãy tới và để chịu tôi cắn, vì thuốc chủng ngừa cho tính điên nghệ thuật là một liều thuốc đặc trị tốt chống lại bệnh đậu mùa của những phồn hoa thế tục.
SAMUEL PALMER
Người nghệ sĩ mới luôn luôn bị lăng nhục ở mọi xứ sở bất cứ tại đâu và khi nào y xuất hiện.
JOSEPH PENNELL
Tất cả chúng ta đều biết rằng nghệ thuật không phải là sự thật. Nghệ thuật là một điều dối trá, nó làm chúng ta nhận thức sự thật, ít nhất là sự thật mà chúng ta được ban cho để hiểu.
PABLO PICASSO
Các viện bảo tàng chỉ là một mớ dối trá, và những kẻ kinh doanh bằng nghệ thuật hầu hết là lũ lường gạt.
PABLO PICASSO
Những kẻ cố giải thích những bức tranh thường là những lũ chó sủa sai cây. Gertrude Stein hân hoan báo tin cho tôi rằng cuối cùng bà đã hiểu ra bức tranh “Ba chàng nhạc sĩ”. Nó là một tranh tĩnh vật!
PABLO PICASSO
Không phải những gì nghệ sĩ làm là đáng kể, nhưng điều y là ai. Cézanne hẳn chẳng làm cho tôi quan tâm chút xíu nào nếu ông ta đã sống và suy nghĩ như là Jacques Emile Blanche.
PABLO PICASSO
Một bức tranh sống một đời như một sinh vật, chịu những thay đổi áp đặt lên chúng ta do cuộc sống của chúng ta ngày lại ngày.
PABLO PICASSO
Ngày trước tranh tiến lên hướng tới sự hoàn tất bằng nhiều giai đoạn. Mọi ngày đều mang lại một điều gì mới. Một bức tranh trước đây thường là một tổng số của các phép cộng. Trong trường hợp của tôi một bức tranh là một tổng số của huỷ diệt. Tôi làm một bức tranh – rồi tôi huỷ diệt nó. Tuy nhiên, rốt ráo, chẳng có gì bị mất đi: cái màu đỏ tôi lấy đi từ một chỗ lại xuất hiện ở một chỗ khác.
PABLO PICASSO
Chủ nghĩa Lập thể đã giữ trong vòng giới hạn và hạn chế của hội hoạ, chẳng bao giờ giả định là vượt quá nó. Hình hoạ, thiết kế, và màu sắc được hiểu và thực hành trong chủ nghĩa Lập thể cùng với tinh thần và cung cách như được hiểu và thực hành trong mọi trường phái khác.
PABLO PICASSO
Từ quan điểm của nghệ thuật, không có mô thức nào là cụ thể hoặc trừu tượng, nhưng chỉ có những mô thức là những lời dối trá mang tính thuyết phục nhiều hay ít.
PABLO PICASSO
Đối với tôi chẳng có quá khứ hoặc tương lai nào trong nghệ thuật. Nếu một tác phẩm nghệ thuật không thể luôn luôn sống trong hiện tại thì nó không đáng được cứu xét gì hết. Nghệ thuật của những người Hi lạp, của những người Ai cập, của những hoạ sĩ vĩ đại sống ở các thời khác, là một nghệ thuật của quá khứ; có lẽ ngày nay nó còn sống động hơn bao giờ hết.
PABLO PICASSO
Nghệ thuật… không cư ngụ trong sự thực hiện: sự độc đáo chỉ tuỳ thuộc vào tính chất hình hoạ và thị kiến đặc thù của mỗi nghệ sĩ.
CAMILLE PISSARRO
Tôi đã chẳng bỏ qua gì hết.
NICOLAS POUSSIN
Vì không tìm thấy hoặc những người đàn bà đủ đẹp hoặc sự giáo huấn đủ tính khai sáng, tôi đã đi theo một ý tưởng nhất định về cái đẹp nó tự hình thành trong tâm trí tôi. Ý tưởng này phải chăng có giá trị gì như nghệ thuật tôi chẳng biết; tuy thế, tôi cố sức thai nghén nó một cách minh bạch và cho nó lên tiếng.
RAPHAEL
Guido Reni nói về Rubens: “Tay này hoà màu sắc vào máu của mình.”
GUIDO RENI
Lời khuyên cho các hoạ sĩ: hãy học tập môn cơ thể học và rồi quên nó đi.
SIR JOSHUA REYNOLDS
Những tác phẩm của những ai đã đứng vững với thử thách của thời gian thì có tư cách phải được tôn trọng và kính ngưỡng mà không kẻ hiện đại nào có thể màng tới.
SIR JOSHUA REYNOLDS
Thời đại của chúng ta là một thời đại của các kĩ sư và các nhà chế tạo, không phải một thời đại của nghệ sĩ… Nỗ lực là để cải thiện đời sống về mặt vật chất…. Nó không còn là một vấn đề của tâm linh, của tư tưởng, của mơ mộng, nghệ thuật đã chết rồi…. Loài người hôm nay thì thô thiển – đó không phải là chất liệu để làm nên các nghệ sĩ…. Trước đây, ở nước Pháp xưa, nghệ thuật đã có khắp mọi nơi. Kẻ trưởng giả nhỏ nhoi nhất, đến ngay cả người nông dân, cũng chỉ sử dụng những món ưa nhìn.
AUGUSTE RODIN
Các nghệ sĩ đích thực là những kẻ phát minh và hướng dẫn. Để thuyết phục chính chúng ta về điều này, chỉ cần quan sát rằng hầu hết các bậc thầy đi trước thời mà tác phẩm của họ được thừa nhận. Poussin vẽ một số tuyệt tác dưới thời Louis XIII, mà sự sang cả lẽ thường của chúng báo trước tính chất của những triều đại sau; Watteau, mà sự duyên dáng ung dung dường như đã chủ trì qua suốt triều đại của Louis XV, không sống dưới thời nhà vua đó, mà sống dưới thời Louis XIV và chết dưới thời Nhiếp chính; Chardin và Greuze, là những kẻ, trong khi ca tụng mái nhà trưởng giả, dường như đã loan báo một xã hội dân chủ, đều sống dưới một chế độ quân chủ; Prudhon đòi quyền yêu đương, trầm tư, mơ mộng và khẳng định nó như là người đi trước của những kẻ Lãng mạn. Courbet và Millet, dưới thời Đế chế thứ Nhì, vẽ ra những sầu đau và phẩm giá của người dân, là những kẻ từ khi đó, dưới nền Cộng hoà thứ Ba, đã chiếm được một vị trí ưu thắng trong xã hội…. Họ là thành phần trong lớp ưu tú trí tuệ đã sáng tạo ra những khuynh hướng này.
AUGUSTE RODIN
Hội hoạ giống như chất sốt trứng đánh mayonnaise. Bạn cứ quậy và quậy mãi. Nếu bạn ngừng quá sớm thì nó xì hơi. Nếu bạn ngừng quá trễ, nó cũng xẹp. Vấn đề là ngừng đúng lúc.
GEORGES ROUAULT
Renoir biết ông ta đang làm điều gì khi ông vẽ những màu đỏ của mình quá linh hoạt. Có ở phòng tranh Vollard một bức hoạ mà tôi đã ngắm trong hai mươi năm. Nó đã quá chói sáng, nhưng bây giờ các chỗ đậm đã dịu đi, và bức hoạ lúc này là hoàn hảo. Renoir thường nói rằng ông làm việc cho lũ cháu ba đời, và Cézanne nói rằng đường viền thoát khỏi ông.
GEORGES ROUAULT
Cứ mỗi lần tôi vẽ một chân dung tôi lại mất một người bạn.
JOHN S. SARGENT
Nghệ thuật là hài hoà.
GEORGES SEURAT
Hội hoạ là nghệ thuật làm rỗng không một bề mặt.
GEORGES SEURAT
Người ta nhìn thấy thơ trong cái tôi đã làm. Không, tôi áp dụng phương pháp của tôi và đó là tất cả những gì nó có.
GEORGES SEURAT
Không có phòng vẽ của một hoạ sĩ nào, ngay cả cái tầm thường, mà trong đó người ta không tìm ra được một bản vẽ thử trội hơn những tác phẩm đã hoàn thành của hoạ sĩ ấy.
ALFRED STEVENS
Trong thế giới nghệ thuật, hoạ sĩ là kẻ được cưng chiều và tưởng thưởng nhiều nhất, vậy mà hoạ sĩ lại là kẻ ta thán nhiều nhất.
ALFRED STEVENS
Vẽ mà tạo ra một ảo tưởng về thực tại là một sự dối trá về nghệ thuật.
ALFRED STEVENS
Nghệ thuật được làm cho kẻ kén cầu và vượt qua đầu đám bình dân. Nếu không vì điều này, nghệ thuật chẳng còn.
ALFRED STEVENS
Phần tĩnh lặng trong mọi tác phẩm cao quý là tốt đẹp nhất; trong tất cả biểu hiện, cái không thể biểu lộ là cái bậc nhất.
W. W. STORY
Bắt chước cái cổ còn đáng khen hơn là cái tân.
LEONARDO DA VINCI
Người nghệ sĩ thi đua và tranh tài với tự nhiên.
LEONARDO DA VINCI
Hoạ sĩ hoặc hoạ viên phải nên cô đơn, để sự an lạc của thân thể không làm rò rỉ sinh lực của tinh thần.
LEONARDO DA VINCI
Vẽ hay cũng như nấu ăn giỏi: có thể thưởng thức mà không thể giải thích.
MAURICE DE VLAMINCK
Tôi cố thử vẽ bằng trái tim tôi và bằng các giác quan của tôi mà không lo về phong cách.
MAURICE DE VLAMINCK
Nghệ thuật không phải là một sự trình diện về tự nhiên, nó là một đại diện của một cảm xúc.
G. F. WATTS
Nghệ thuật xảy đến – không túp lều nào thoát khỏi nó, không quân vương nào có thể dựa vào nó, trí tuệ bao la nhất cũng không mang lại nó.
JAMES A. McN. WHISTLER
Tự nhiên thường thường là sai.
JAMES A. McN. WHISTLER
Tự nhiên chỉ hát khúc ca tuyệt vời của nàng riêng cho người nghệ sĩ.
JAMES A. McN. WHISTLER
Kiệt tác phải nên xuất hiện như bông hoa cho người trồng cây – hoàn hảo trong nụ cũng như trong bông – chẳng cần lí do nào để giải thích sự có mặt của nó – chẳng sứ mạng nào phải hoàn thành – một niềm vui cho nghệ sĩ, một hoang tưởng cho nhà hảo tâm – một câu đố cho nhà thực vật – một sự cố tình tự và hoà vận cho nhà văn.
JAMES A. McN. WHISTLER
Whistler, được người ta cho thấy một bức tranh do Cézanne vẽ, nói rằng nếu một đứa trẻ mười tuổi vẽ cái đó trên tấm bảng đen của em, thì mẹ của em gái đó, ví thử là một hiền mẫu, ắt phải tát em rồi.
J. A. McN. WHISTLER
“Em vẽ cái gì em thấy,” một thiếu nữ học trò của Whistler, mà tác phẩm đã bị vị thầy kia nghiêm khắc chỉ trích, nói với đôi mắt đẫm lệ. Whistler trả lời: “Cô hoàn toàn đúng, cô tiểu thư thân mến ơi, nhưng thảm kịch sẽ là khi cô thấy cái gì cô vẽ.”
J. A. McN. WHISTLER
(còn nữa)
Nguyễn Tiến Văn dịch